28 maj 2011, Radio Kosova. Gjenerata e pare e gjimnazit “Vëllezërit Frashëri” në Deçan,e diplomuar ne vitin 1971 po kremton 40 vjetorin e diplomimit si elite e shoqerise, duke nderuar profesoret dhe vatren e vet te diturise.
Nje salle e madhe e madhe te nje objekti hotelier ne Decan ishte piketakimi i gjenerates se pare te gjimnazisteve decanas, te cilet megjithese ne kohe te veshtira per arsimin shqip, mbeten gjenerata me e forte nga te gjithe ata qe do te vine pas tyre. Ata, si dikur ne bankat e shkolles, sot jane ulur perballe profesoreve te vet, si inxhinjere e juriste, profesorw e doktore, gjeodetw me tituj mashitrash e doktorw shkence: tituj qe nderojne vatren e tyre arsimore ne te cilen volen diturine dhe moren shprehine e punes qe do t´i shtyje drejt caqeve qe i vune vetes si maturante te pare. Bajram(Januzaj)Isniqi, ligjerues i gjuhes dhe letersise shqipe ne pension, ishte profesor i pare i gjimnazit i “Vellezerit Frasheri” ne Decan, i cili ndihmoi venjen e themeleve te tij.
“Une kam qene profesor i pare edhe gjate kohes kur jane ba pergatitjet dhe organizimi, m´kane marr dy perfaqesuesit politik qe kane vendos me e hap kete shkolle: Beke Llulluni dhe Faik Alaj, qe t´iu ndihmoj nw sigurimin e kuadrit. Ua kam sjell profesorin e matematikes, i cili me t´u kthyer nga ushtria ishte pranu n´Gjakove. Por, ate na ka leju drejtori Shkolles Normale te Gjakoves, ne vitin 67-68 duke i thane:”M duhesh si buka, por me m´ngu mua shkon tek ta, se une e kam shpine me kulm e me krejt e kta sot po ia vene themelin”.
Gjimnazi “Vellezerit Frasheri” ne Decan u hap ne vitin 1967
Dhe themeli i kesaj “shtepie” ishte nje sfide e madhe per mesimdhenesit e athershem te cilet ishin te vetdishem vleres se diturise. Kjo iu ndihmoi atyre ne tejkalimin e cdo sfide.
“Mu ma s´shumti m´ka mbet n´kujtese sigurimi i kuadrit dhe hapja e shkolles, sepse kemi pas pengesa prej drejtorit te shkolles fillore “ish-Bratstvo” e Decanik, Millan Backovici. Ai ka pengu me cdo kusht hapjen e gjimnazit. Ka shkue edhe n´Prishtine edhe ne Beograd. Ndersa, kta dy persona politik, Beke Lluluni edhe Faik Alaj kane thane: “Ose e hapim kete shkolle ose nuk punojme ma ne Jugosllavine e Titos”, rrefen profesor Bajram i cili pas daljes nga burgu punonte si keshilltar pedagogjik, ne Shkollen Normale ne Gjakove.
Gjimnazi dy vitet e para u vetfinancua
“Katunart thone: “Kam ra prej kali n´gomar”. Pese shoke t´klases kemi qene keshilltare pedagogjik. Por, kur m´i ka permend keto fjale Faiku, une e kam lane dhe jam ardhe. Ky fare drejtori na lypte vazhdimisht me i pagu qira. Na nuk i paguanim qira, se thoshim: “Fillorja eshte e Decanit, por edhe gjimnazi eshte i Decanit”. Kemi pas veshtiresi shume derisa e hoqem qafe”, shton profesori Bajrami.
Profesori i pare Bajram Isniqi do te vallzoj edhe ne 50 vjetor
Por, kjo heqje qafe do te zgjase dy vjet. Sepse me nderhyrjen ketij ish drejtorit serb, gjimnazit “Vellezerit Frasheri” ne Decan per dy vjet do t´i mungoje financimi nga buxheti i Krahines se athershme Autonome te Kosoves.
“Dy vjet krahina nuk na ka financu me nderhyrjen e atij Backovicit. Kta dy personat politik kane bisedu me udheqesit e kooperativave bujqesore edhe me organizatat punonjese. Qeto na kane financu dy vjet. Ramadan Ramosaj ka lujt rol t´madh si kontabilist. Prej Beogradi kane ardhe me e nxane, cka po bejme e si financohet puna e gjimnazit. Fale tij, s´kane mujt me e nxane”.
Profesori 81 vjecar: “Do ta kremtojme bashke edhe 50 vjetorin”
Profesor Bajram Jonuzaj i cili nga dashuria per fsahtin e tij, nderroi mbiemrin Isniqi, doli ne pesnion ne vitet ´90-t. Por, sa here mblidhet me gjeneraten e pare te nxenesve, ai ka ndjenjen se nuk u nda prej tyre kurre:
“Kur mblidhem, ta merr mendja si s´kem qene kurre t´ndame edhe tash po e bejme nje ndeje. Aq jemi te afert me njeri-tjetrin”,thote profesori duke shprehur deshiren qe edhe krahas moshes se shtyre, 50 vjetorin ta pres ne gjirin e tyre:
“Nje nxenes i asaj kohe qe eshte ktu me ne sot, m´tha nje dite: “Si je?” I thashe: “S´jam mire”. M´tha: “Profesor, deri me 28 maj s´guxon te vdesesh. Ne pervjetorin e 40-te vjen, e kremtojme e pastaj t´percjellim prej aty kah e ke njet me shku(dmth,me vdek…). I thashe:”S´dua. Dua ta pres edhe 50 vjetorin me ju”, rrefen profesori 81 vjecar me te qeshur.
Gjimnazi i Decanit dikur nder me te suksesshmit ne ish-Jugosllavi
Nimon Tolaj,drejtor i pare i gjimnazit
Dhe keshtu, nga vullneti i forte, etja per dituri dhe puna e palodhshme e gjenerates se athershme te profesoreve, gjimnazi “Vellezerit Frasheri” ne Decan i themeluar ne vitin 1967, per nje kohe te shkurter u radhit nder shkollat me te suksesshme ne territorin e ish-Jugosllavise. Osmon Tolaj, pas vetem nje viti pune si profesor i fizikes(68-69), ne vitin shkollor ´69-´70 me konkurs te rregullt emerohet drejtor i pare i ketij gjimnazi.
“Duke e ditur se arsimi eshte baze e te gjitha te arriturave nje mesi te nje populli, nje numer i madh i profesoreve ne ate kohe ju kane rrek punes, me te gjithe vullnetin, me seriozitetin me te larte per perparimin dhe edukimin dhe arsimin e gjeneratave te reja. Kjo ishte gjenerata e pare, shume e interesuar per pune e per mesim, sikurse edhe ne stafi qe pergatiteshim per cdo dite te kemi rezultate edhe me te medha”, rrefen drejtori i athershem, Tolaj.
Ish-drejtori Tolaj meritat e suksesit ua dedikon profesoreve dhe nxenesve
Profesor Osmon Tolaj ishte drejtor i pare i gjimnazit “Vellezerit Frasheri” ne Decan, angazhimi i te cilit permendet edhe sot e kesaj dite. Por, edhepse njerezit qe njohin punen e tij thone se nese gjimnazi ka arrit te nxjerr kuadro nder me te fortat ne vend, merita se pari i perket atij, drejtori Tolaj shprehet me modesti:“Keni te drejt. Se ajo periudhe pas sa viteve nuk eshte harru dhe permendet per suskese te medha. Por, une kam aps fatins e kisha nje kolektiv te pergatiru dhe e perkushtuar per pune. Ne ne ate kohe njiheshim si gjimnazi me i pergatitur, por edhe me te dhanunit pas punes, ngritjen e pergjithshme te shkollimit ne komunen tone edhe me gjere, keshtu qe kemi pas te gjitha mirenjohjet, diplomat qe ua jepshin ne ate kohe per arsim te gjimnazit “Vellezerit Frasheri” ne Decan. Gjate kohes kemi marre diploma po edhe mirenjohje edhe nga ish Jugposllavia. Keshtu qe puna dhe villneti kane bere te na njohin jo vetem ne Kosove por edhe me gjere, si gjimnaz i mire, si gjimnaz i perparua dhe si nje gjimnaz ku punohet ne edukim e dituri”.
Dhe, angazhimi i stafit shihej ne pergatitjen e larte te gjimnazisteve decanas te cilet deshmonin njohurite e tyre neper gara te ndryshme te asaj kohe, si: “Klasa me e mire”, “Flamuri Kalimtar”, “Mesim, mesim dhe vetem mesim”, etj. Suksese keto, te cilat do t´iu hapin porta te reja drejt se ardhmes.
“E vecanta ka qene se nxenesit tane gjate regjistrimit ne fakultete te ndryshme ne Prishtine dhe ne mese te tjera, kane pas perparesi krahas qendrave tejera. Ka mjaftuar te dihet se eshte prej Decani dhe eshte kuptuar vetvetiu se ata jane te afte dhe mesojne. Por, kete e kane deshmu edhe ne studime me rezultatet e arritura dhe pjesa e tyre dermuese e kane kry fakultuetin”.
Gjenerata e pare e gjimnazisteve decanas diplomoi ne vitin 1971
Gjenerata e pare e gjimnazisteve decanas diplomoi ne vitin 1971. Prej gjithsejt 145 nxenesve te regjistruar ne vitin e pare, per shkak te rrethanave te kohes vetem 84 prej tyre pefundojne maturen. Dhe sot, kur si para 40 vjetesh profesor Osmon Tolaj gjendet ne mesin e gjimnazisteve te pare te cilet kane kaluar neper duart e tij, kur kthehet prapa ne kohe e kupton se kjo gjenerate i ka tejkaluar te priturat e tyre:
“Eshte kenaqesi e vecante te gjendem ne mesin maturanteve te pare te gjimnazit“Vellezerit Frasheri”. Dhe, kur kujtoj ato qe thame mberemjen e matures dhe shoh te arriturat e tyre, e kupto jse ata i kane tejkaluar te priturat tona. Sot kemi inxhinjere, juriste e profesore e nje numer i mire prej tyre, edhe doktor shkence. Keshtu qe eshte kenaqesi e madhe!”, thote ish drejtori Tolaj, te cilit i shihet kenaqesia ne sy.
Aktori Nimon Mucaj ne gjeneraten e gjimnazisteve te pare
Nimon Mucaj,aktor
Nder nxenesit e kesaj gjenerate eshte edhe aktori i mirenjohur decanas Nimon Mucaj, i cili pas matures megjithese fillon sutdimet ne anglisht, krahas tyre studion edhe ne shkollen e larte per aktor. Dhe kjo, fale dy profesoreve te tij te cilet qe atehere e pikasen prirjen e tij per aktrim:
“Une duhet falenderuar dy profesore te mi, Bajram Jonuzin dhe Nimon Lokajn, sepse kta te dy ma nguliten ne koke qe une te merrem me aktrimin, me shkrimin, sepse une ne ate periudhe isha nxenes ne grupin shkencor”, thotw aktori Mucaj, i cili pas punes si arsimtar i gjuhes angleze ne Dranoc dhe Isnqi dhe pak vite me pas,edhe ne lendet e kultures, ai ne vitin 1977 punesohet si aktor ne Teatrin Popullor te Gjakoves, ne te cilin punon 30 vjet. Aktori Nimon Mucaj, aktualisht eshte drejotr i Teatrit Istref Begolli ne Peje.
“Kete dite qe jemi tubu ne pervjetorin e 40-te, une me mburrje them se n´ mesin tone ka shume mjek, shume specialiste dhe une si njeri i kultures dhe shkrimit, mburrem me gjeneraten time. Dhe edhepse, sic me pat rrefyer nje mik imi fjalen e profesorit te tij ne 300 vjetorin e Universitetit te Prages:“Mjerisht ne nuk kemi asnje nobelist, nuk kemi asnje shkrimtar te madh te kalibrit boteror”, megjithate ne kemi arrit dicka”, thote aktori Mucaj.
Gjenerata e pare e gjimnazisteve takohet per here te dyte
Gjenerata e gjimnazisteve te pare decanas, me iniciativen e shokut te gjenerates Skender Pajazitajt, para dhjete vitesh kremtoi edhe 30 vjetorin e matures. Pajazitaj, sot jurist i diplomuar i cili me te mare diplomen ne vitin ’76 punesohet ne gjimnazin “Vellezerit Frasheri”, ne Decan ,eshte angahzhaur qe te bashkoje gjenratene ti jedhe ne pevjetorin e 40-te te diplomimit si gjimnazist.
Skender Pajazitaj-Skretar i Gjimnazit “Vellezerit Frasheri”
“Kenaqesi e vecante, ne menyre te vecante kur i sheh mesimdhenesit e tu ne moshen 76 vjecare, 80 vjecare. Kurse ne, masa me e madhe eshte ne moshen 60 vjecare. Eshte kenaqesi kur i sheh te disponuar edhe ne moshe te shtyre ata mesimdhenes qe kane kontribu per neve mjaft ne koherat
e veshtira”, thote z.Pajazitaj, i cili doli si maturant nga dyert e gjimanzit dhe u kthy si sekretar i tij.
Ai ka percjellur neper vite angazhimin e seciles gjenerate dhe prandaj mund te bej nje krahasim te se kalures me te sotmen:
“Gjenerata jone ka qene me e perkushtuar per mesime. Kemi qene ne numer me pak, krejt 84 maturante. Kurse sot kemi 426 maturante. Edhe atehere ka pas nxenes mjaft te mire. Por edhe kjo kohe ka nxenes shume te mire. Por nje mase e vogel e nxenesve, ndoshta nje 5-6 per qind ua prish nivelin atyre te tjereve. Perndryshe, inteligjenca eshte ndoshta edhe me e lart se atehere, duke ju falenderu teknologjise informative dhe mjeteve te informimit, te cilat ne nuk i kemi pas. As televizion as gazete vec ndonje tranzistori te vogel apo ndonje libri qe na ka ra n´dore aty ketu, dhe kemi arrit ketu ku kem arrit dhe nje numer i vogel i gjenerates sone kane mbet pa e kry nje fakultet”, thote z.Pajazitaj, i cili fale shprehise se punes qe mori ne kete vater diturie, edhe ai si shumica prej tyre, arriti dhe mbeti ne profesionin e deshiruar.
“Si profesion e kam deshiru drejtesine, kam mbet n´drejtesi, jam punesu i pari n´gjimnazin “Vellezerit Frasheri”, si nxenes i asaj shkolle dhe eshte kenaqesi e madhe qe edhe sot as 40 vjetesh u sherbej asaj gjenerate, kur kane nevoje per dokumentacione, diploma, deftesa te gjimnazit te asaj kohe”.
Gjimnazi i Decanit terhoqi edhe nxenes te komunave fqinje
Gjenerata e pare e gjimnazisteve decanas perbehej jo vetem nga komuna e Decanit, por edhe me gjere. Dhe kjo fale rezultateve qe dolen ne pah shume shpejt, thote profesor Nimon Tolaj, ish drejtor.
“Nxenesit kryesiht ishin nga komuna e Decanit. Mirepo vinin edhe nga komuna e Gjakoves dhe e Pejes, duke e pa diciplinen dhe interesimin per shkolle. Dhe, shprehia e punes e krijuar ketu kane korr suksese edhe ne studime.Pra, ishin keto arsyet qe edhe nxenesit e
komunave fqinje te orjentoheshin kah gjimnati i Decanit”.
Dhe, merita i takon kolektivit dhe angazhimit te tyre te pamohueshem, thote profesor Tolaj.“Sepse, une kam qene dre
jtor. Mirepo, fati i mire ishte qe kam pas kolektivin me profesore shume te mire se vetem, sigurisht as une as kurrkush nuk mundet me dhane. Ishim nje kolektiv n´teresi i pergatitur per pune dhe t´iu them te drejten, edhe gjate pushimit ne bisedonim per metodat e punes dhe cdo bisede zhvillohej rreth shkolles dhe menyres se si mund te perparojme me mire. Prandaj, merita na takon te gjithe neve qe ishim aty”.
Serioziteti i punes rrit interesimin per shkollimin e vajzave
Si rrjedhoje e angazhimit dhe seriozitetit ne pune, numri i vajzave ne bankat e shkolles rritet.
“Se shpetji u shtua edhe numri i vajzave. Profesroet punonin me to dhe u krjua nje rreth i mire ne shkolle por edhe jashte shkolle, se interesimi per mesim ishte i larte dhe s´kish vend per gjana te tjera. Mirepo, krahas interesimit te profesoreve dhe nxenesve, edhe prinderit kane qene shume te interesuar t´i shkollojne femijet, sidomos vajzat. Keshtu qe, numri i vjazave u rrit me te shpejt, jo me 100 as 200 por me 400-500, te cilat erdhen ne gjimnazin e Decanit . Dhe, t´iu them te drejten, ketu jo vetem eshte percjell puna por jane percjell edhe neper autobuse, keshtu qe nuk kemi pas probleme shume gjate udhetimit dhe as probleme te natyres se atyre te sotmeve”.
Hate Sadrijaj eshte nder gjimnazistet e para te komunes se Decanit
Dr.Hate Sadrijaj,nder gjimnazistet e para
Hate sadrijaj, nga Lebusha eshte nder vajzat e para te komunes, e cila vazhdoi shkollimin.
“Jam nder vajzat e gjenerates se pare te ketij gjimnazi; gjenerate, ndoshta me e mira dhe me e kompletuara…Per fat te keq, s´kemi qene shume femra, krejt 10-te apo 12-te, te cilave na ka nda rruga e jetes. Keshtu qe sot vec une jam ketu”, thote Hata e cila e para nder femrat e fshatit Lebushe, vazhdoi shkollimin.
“Kam qene nje nder femrat e para te komunes, nga fshati im gjithsesi e para qe kam vazhdu shkollimin. Kemi pas peripeti te ndryshme por i kemi tejkalu, se vullneti i madh na ka ndihmu me i kalu te gjitha sfidat. Me siguri me ndihmen e familjeve tona fshatare te cilat kane dhene ndoshta kafshaten e gojes per me na shkollu neve. Por, tash edhe ata jane krenar me neve”, thote Hate Sadrijaj-Hoxha, sot specialiste e semundjeve te lekures me banim dhe pune ne Prishtine, e cila e di mire se cfare sfide perbente shkollimi i femres atebote.
“Pasi ja kam dal te shkollohem, te gjitha me jane duk te mira atehere. Por kur e shoh prej prizmes se sotme, shkollimi ka qene sfide e madhe ne ate kohe. Rrethanat, mentaliteti, cdo gje krejt ndryshe. Udhetimi ka qene me i veshtire se s´ka pas mjete transporti dhe tri kilometra prej Lebushe i bajsha ne kembe. Po, per atehere kjo ka qene ne regull. Sot me mallengjim e kujtoj ate pjese te rruges me peme kur bie bore dhe natyra me duket aq e bukur”, thote doktoresha Sadrijaj-Hoxha, se ciles gjetja ne mesin e profesoreve dhe shokeve te gjenerates i sjell emocion te vecante.
Nje gjenerate si nje familje e madhe
“Eshte ndjenje e papershkrueshme. Ndjehem e lumtur me ta dhe me duken familja ime. Se kater vjet, e me dike jemi shkollu bashke prej klases e pare te shkolles fillore, pastaj ne gjimnaz e ne studime. Keshtu qe per mua ata jane nje familje”.
Nje familje e shperndare neper shtigjet e jetes, por e cila me deshire dhe dashuri i pergjigjet cdo ftese per t´u bashkuar qofte dhe per pak caste. Sepse, thote Selim Cacaj nga Keshilli Organizativ:
“Neve na mbledh nostalgjia, na mbledh e kaluara jone. Kemi pas fatin te jemi gjenerate e pare e shkolles se mesme dhe kemi mbaruar
Mr.Sc.Selim Cacaj(majtas)
gjimnazin “Vellezerit Frasheri” ne vitin 70-71. Dhe me kete takim, kemi deshiru te kthehemi serish atje ku kemi fillu…Une me t´vertet ndjej nje mall, sidomos kur shoh disa prej shokeve dhe profesoreve qe nuk i kam pa me vite te tera”, thote z.Cacaj, duke bere nje krahasim me te kaluaren dhe te sotmen:“Ka qene shume ma veshtire, kem kalu neper katrahura te ndryshme, ka pas batica dhe zbatica, me buke pa buke, me lokale pa lokale, por e kemi kry ashtu si e kemi kry. Sot jemi ketu ku jemi: te gjithe inxhinjere, mjek. Me te vertet eshte kenaqesi, eshte nje strukture e forte, jane 70-80 juriste, advokat, mjek inzhinjer, teknologe. Sikur te ishim edhe kompakt…Kjo pak na mungon, sepse ne pune ekipore arrihet gjithcka”.
Selim Cacaj, i lindur dhe i shkolluar ne Decan, sot eshte magjister i shkencave te gjeodezise dhe gjeoinformatikes, i cili jeton dhe punon ne Prishtine.
“Une do doja t´ia perkujtoj sot kryetarit te kuvendit qe ta shfrytezoje rastin. T´i them: “O z.Kryetar, mblidhna te gjitheve tok, gjithkush punen e vet ne lemin e vet dhe ke me pas projekte dhe pune shume te mir
a. Ne jemi ata qe kryjme projekte te ndryshme, si ne Prishtien, si ne ferziaj, si ne Gjakove, Decan e kudoqofte. Por eshte e kryetarit vetem te na thirr te na grumbulloje te din te na shfrytezoje. Puna ekipore ka rezultate”.
Ata qe s´jane me, i mbajne veprat ne jete…
Ne kete pervjetor te 40-te, shumica prej profesoreve dhe nxenesve te dikurshem, sot nuk jane me. Ata ju mungojne profesoreve dhe gjenerates se vet…
“Po…Mua me mungojne!…Na mungojne te gjitheve! Por aq sa na mungojne, une s´di qysh te shpreh mirenjohjen time, kur po mos te ishin ata une nuk do te isha ketu por diku matane detit. Eshte se pari Tafil Kasumaj, shoku i bankes, i cili balle per balle me armikun e ka mbrojt pragun e deres ne Lloqan. Profesori i anglishtes Njazi Ferizi. Une si gjimnaziste nuk e dia c´eshte sendiviqi. Dhe, mua edhe sot me mbetet n´kujtese ai sqarim qe me beri ne gjuhen angleze te cilen mundohej ta perjetoje. Pastaj, Nezir Istrefaj, i cili per fat te keq humbi jeten trasgjikisht por mbetet nder dramaturget e mire, artistet e mire, reporteret e mire te televizionit, nder njerezit e penes qe na mungon poashtu. Por, edhe Zeqe Hasaj, kolegw jo vetem i klases por edhe i studimeve ne Kroaci. Ai ka udhehequr nje njesit n´Prilep dhe prej aty ka ra n´duar te armikut. Ata e kane mbajt n´burg e kane maltretu maksimalisht dhe shtate dite pas lirimit nga burgu, ka vdek. Serbt e kane liru prej burgut se e kane pa si s´ka gjw n´tw, sepse e kane shakterru…E kane mbyt per se gjalli”, thote z.Cacaj.
Gjimnazistet e pare decanas sot jane udheheqes te projekteve nderkombtare
Por kujtimi i atyre qe s´jane mbetet i perjetshem dhe emrin ua mbajne veprat ne jete. Perderisa te gjallet vazhdojne rrugen e jetes me shpresen te arrine pavdeksine dhe lavdine e moshatareve te vet, te vetdishem se ata kane bere shume per jeten e tyre e me kete edhe per Kosoven.
“Kjo gjenerate qe sot po kremton 40 vjetorin e diplomimit, eshte profesionalisht e pergatitur. Nuk eshte “me tableta” por eshte e rritur me uje natyral dhe si te tille, jane komplet. Sepse, brenda nesh kemi avokat qe udheheqin konteste nderkombtare. Kemi inxhinjer qe udheheqin projekte nderkombtare. Kemi mjek cilet marrin pjese ne operacione shume te nderlikuara. Ketu i kemi te gjitha profilet e mundshme qe eshte dem te mos te shfrytezohen. Deshiroj qe ne te ardhmen te jete ashtu”.
Gjenerata e pare e gjimnazit “Vellezerit Frasheri” ne Decan, diplomoi ne vitin 1971.Te regjistruar ne vitin e pare 165, per shkak te rrethanave te kohes vetem 84 prej tyre diplomuan. 40 vjet pas, ata kremtojne pervjetorin e diplomimit si elite e shoqerise, duke nderuar profesoret, vatren e diturise dhe duke mbet shembull i etjes per arsim edhe ne rrethana te jashtezakonshme.
28 maj 2011, Radio Kosova. Gjenerata e pare e gjimnazit “Vëllezërit Frashëri” në Deçan,e diplomuar ne vitin 1971 po kremton 40 vjetorin e diplomimit si elite e shoqerise, duke nderuar profesoret dhe vatren e vet te diturise.
