16 prill 2011, Radio Kosova. Sot ne Decan u mbajt manifestimi tradicional „Zeri i Vellazerise“, ne te cilin moren pjese ansamble dhe soliste te muzikes folkorike nga trojet mbareshqiptare. Manifestimi i filluar sot ne Prizren, koincidon me 12 vjetorin e renjes se heroit kombtar Shkelzen Haradinaj, ku paraprakisht prane varrit te tij dhe te bashkeluftetareve te tij u bene homazhe dhe u vune kurora lulesh.
“Zeri I vellazerise” i cili filloi ne kompleksin e Lidhjes Shqiptare te Prizrenit ku ruhen gjurmet e nje kthese historike, rrugetoi drejt Kompleksit Memorial “Deshmoret e Kombit” ne Gllogjan, per te nderuar me homazhe dhe kurora lulesh deshmoret e nje kthese tjeter historike te popullit shqiptar, Shkelzen Haraindajn Dhe, aktivitetet e zhvilluara ne gjithe Malesine e Madhe ne kujtim te heroit te kombit Dede Gjio Luli, ne 100 vjetorin e kryengritjes ne Malesine e Madhe, po sot, te gjithe ne vellezerit e motrat nga trojet etnike po lartesojme kujtimin per deshmorin dhe heroin e kombit, Shkelzen Haradinaj, i cili sot 12-vjet ra per te mos vdekur kurre-tha Rrahman Jasharaj, koordinator i Shoqates se Vellazerise Kosove-Malesi e Madhe, Martin Dreshaj”, organizatore e ketij manifestimi:
“Fillimisht “Zerin e Vellazerise 2011” e filluam ne Prizren per arsye se sivjet Malesia feston 100 vjetorin e kryengitjes se Dede Gjo lulit te Malesise dhe ne nw menyre ismbolike e bartem mesazhin nga Malesia ne Prizrenin e historise i cili kishte bere nje pergatitje te shkelkqyeshme, ku atmsofera e vellazerise u shkri ne atmosferen qe i jepte Kompleksi Memorial i Lidhjes se Prizrenit. Poashtu ishim ne
Gllogjan dhe rastisith apo jorastsisht kjo dite qelloi ne pervjetorin e renjes heroike te heroit te kombit Shkelzen Haradinaj, me c´rast beme homazhe ne Gllogjan. Pas kesaj bashkarisht shfaqem nje program para pbulikut decanas. Ndersa, e madhja e kesaj feste eshte se po shtohet numri edhe i trojeve etnike edhe i pejsmarresve dhe sot ishte kenaqesi qe brenda publikut te shihnim pjesemarres prej moshes 5 vjecare deri ne moshen 70 vjecare”.
Nga Prizreni i historise ne Decanin e lavdise
Ne emer te Kuvendit Komunal dhe te kryetarit te komunes Rasim Selmanaj, pjesemarresit ne manifestimin “Zeri i Vellazerise” i pershendeti ish eprori i larte i UCK-se, Ali Geci i cili nder te tjera tha se:
“Kryengritja e vitit 1912 shenon nismen e pavaresise se Shqiperise dhe te etnikumit gjithekombtar. Sikur dje qe na bashkoi gjaku, qumeshti, fjala, besa, pena, pushka edhe sot po na bashkojne fitoret e reja. Mire se keni ardhe ne historine e lavdishme te decanasve, gjate shekujve te shkuar dhe ne te sotmen“.
Prane e prane njeri-tjetrit, me gjak, me mish e me shpirt nga Prizreni i historise erdhem ne truallin e Decanit-tha Ndue Sanaj nga Shoqata Atdhetare “Dukagjini”, i cili nxiti “Zerin e Vellazerise” te shperndahet gjithandej ne trojet shqiptare.
“Nga Prizreni i lavdise ku qelem manifestimin Zeri i Vellazerise ne Decanin e heroit kombtar, Shkelzen Haradinaj qe se bashku me trimat e tjere te lirise shenoi me gjak faqet e historise sone te lavdishme”.
Ne 100 vjetorin e kryengritjes antiosmane
100 vjet me pare filloi kryengritja antiosmane. Pas 430 vjetesh roberie u ngrit flamuri i Skenderbeut nga Dede Gjo Luli, Mehmet Shpendi dhe bijte e tjere te Malesise, udhehequr nga heroi i popullit, Luigj Gurakuqi-shtoi z. Sanaj.
“Prandaj, perpjekjet per bashkimin e trojeve mbareshqitpare nuk duhet e ndalen asnjehere. Dhe kesaj i sherben me se miri ky manifestim i cili po behet i pervitshem duke hedhur baza te shendosha drejt nje bashkimi ne frymen e idealeve te vlerave demokratike. Nder e lavdi pervjetorit te kryengritjes antiosmane dhe ngritjes se flamurit ne Deqiq te Malesise”.
Dhe, salla ishte e vogel te zente te qindra qytetaret decanas, para te cileve u shpalosen vlera te mirefillta te kenges dhe valles shqipe, interpretuar nga Shoqata atdhetare Dukagjini-Shkoder; Ansambli muzikor “Shpetimi” Medvegje, Ansambli “Visaret e Krabes”, “Majat e karanfilave” Plave e Guci, Ansambli i Valleve “Flutura” Gjilan, Ansambli “Selmon Kadria” Istog, Shoqeria Kulturore Artistike “Dervish Shaqa” Decan, Mhill krasniqi dhe grupi epik “Marash Krasniqi”.
“Pritja e publikut ne Decan por dhe ne Prizren, ishte e shkelqyer. Ndoshta pse ne po bejme disa ndryshime, po sjellim njerez nga treva te ndryshme dhe publiku sa po degjon dicka nga nje truall etnik, sa po degjon nga nje truall tjeter. Ndersa, freski te vecante sivjet solli edhe pjesemarrja “apostofat” hatri yne i duetit te njohur shqiptar, Hane dhe Kole Nikprelaj”, thote z.Jasharaj.
Hane Nikeprelaj: Eshte krenari te jesh bije Kosove
Dueti Hane dhe Kole Nilpreaj tash dhjete vjet jetojne ne Amerike. Por ata i kthehen e i rikthehen skenes shqiptare dhe kenges burimore me dashuri.
“M´pelqeu atmosfera, me pelqyen njerezit. Uroj qe t´gjithe shqiptaret te jemi bashke, te jemi vllazen. Te mos kete inate e gjelozina se, vetem te bashkuar dhe me troje te bashkaura shkojme drejt Bashkimit Evropian”, thote Kole Nikprelaj.
Perderisa Hana ndjehet e nderuar te jete mysafire e Prizrenit, e Decanit, e Pejes e Istogut, e Gjakoves prej nga e ka edhe origjinen dhe tejet krenare qe eshte bije Kosove:
“Jam shume krenare dhe e emocionuar, por edhe e privilegjuar qe ndodhem sot ne mes te bashkeatdhetareve te mi decanas, ne kete pervjetor te herojve dhe te deshmoreve tane te cilet me gjakun e tyre e gezojme lirine e Kosoves. Dhe, dua t´i pershendes te gjithe decanasit dhe kete shoqate qe eshte vellazeruar me shoqaten nga Malesia. Ju uroj vllazni te perjeshtme! Pershendes gjithe Kosoven dhe ju uroj Gezuar lirine. Rofshi! Jam shume krenare qe jam kosovare!”
Ruajtja e vlerave burimore mes nje kontinenti me gjuhe, kulture e tradita te shumellojshme, eshte nje sfide e madhe.
“Megjithate mundohemi, edhepse ne permasa me te vogla. Kemi shoqata te ndryshme, kemi organizata, shoqeri kulturore me te cilat mbajme pervjetore te ndryshem, festa te flamurit, kremtojme paveresine e shtetit te Kosoves dhe te Shqiperise si dhe organizojme koncerte me muzike te paster shqipe”, thote Hana e cila per brezat e rinj ka nje porosi te sinqerte:
“Meqense sot jemi ne shekullin 21 dhe deshe apo s´deshe muzika ka dale pak nga shtrati, une kisha me dhane nje mesazh per te gjithe kengetaret e rinj, meqense koleget e mi e kultivojne dhe e dashurojne muziken e paster shqipe. Por, edhe rinia te mundohen qe sadopak ta kultuviojne, sepse eshte shume e bukur. Une jam shume krenare qe e kendoj nje zhaner te tille dhe mesazhi im eshte qe ta kendojne edhe brezi i ri”.
Mikpritja shqiptare eshte nje virtyt te cilin e lakmojne te gjithe popujt
Anton Lulgjuraj, zedhenes i ansamblit folkorik “Shqiponjat” nga Malesia e Madhe, i themeluar ne vitin 2007, nder te gjitha trojet shqiptare me se miri e ndjen veten ne Peje.
“Meqense une studioj ne Tirane, te gjithe me pyesin se ku e ndjej veten me mire. Dhe une pergjigjem: “Pervec Malesise ku kam lind, ma s´miri e ndjej veten ne Peje”. Dhe kjo, ngaqe gjate luftes ka pasur shume nga Peja qe kane ardhur tek ne. Keshtu, duke i ndjere ata me afer, edhe veten e ndjej me se miri ne Peje”, thote Antoni i cili assesi nuk e ve ne dyshim mikpritjen decanase as prizrenase.
“Mikpritja ka qene e jashtzakonshme. Dhe mikpritja shqiptare eshte nje virtyt te cilin e lakmojne te gjithe popujt”.
Ndersa, brenga me e madhe per kete student te drejtesise eshte zbehja e dashurise ndaj valles dhe kenges autoktone shqipe ne te dy kryqendrat e shteteve shqiptare:
“Me keqardhjen me te madhe me duhet te them se dy kryeqytetet e dy shteteve shqiptare, shtetit ame-Shqiperise dhe shtetit te Kosoves, i kane lene shume prapa traditen shqiptare, me sakte kengen shqiptare, sidomos Tirana. Kjo per shkak te “modernzimit”, sepse po kalon disa faza integrimi edhe po merr nga gjithe popujt tjere duke lene prapa traditen e vet, vlerat e veta. Keshtu qe une mendoj se kenga dhe tradita shqiptare ruhet me shume te trojet etnike te cilat kane mbet jashte kufirit amdinistrativ te Republikes se Shqiperise dhe te Republikes se Kosoves”.
Ruajtja e kultures dhe tradites shqipe sfide e madhe
Dhe kete dine ta verejne vetem ata qe duhet luftuar per te ruajtur kulturen dhe traditen tende, sic e provuan dje shqiptaret e Ksooves, sic po e provojne sot shqiptaret ne Luginen e Presheves, ne Maqedoni por edhe ne Mal te Zi.
“Duhet pasur parasysh se kur te jesh nje popull autokton sic eshte populli shqitpar ne Mal te Zi eshte shume veshtire te veprosh duke treguar kulturen tende. Dhe keshtu eshte gjithmone, kur njeriut i mohohet t´jete zot n´shpi t´vet-thote Antoni, per te vazhduar se komuniteti shqiptar ne Mal te Zi perballet me veshtiresi te shumta.
“Per problemet e shqiptareve ne Mal te Zi, do mund te te flisja tre dite dhe nuk do te perfundoja. Te t´them te drejten ne nuk kemi perkrahje nga institucionet e Malit te Zi per te ruajtur kulturen dhe traditen tone, se sidomos zona e Tuzit dhe e Malesise se Madhe nuk gezon vetqeverisje lokale dhe kur nuk je zot ne shtepine tende nuk mund te flasesh per vendime, nuk mund te komandosh asgje. Po meqense tani liberalizohen vizat si per Shqiperine si per Malin e Zi, ka nje qarkullim me te lire te njerezve kalojne nga Tuzi e nga Ulqini ne Shkoder dhe anasjelltas. Keta jane hapat e pare te integrimit ndershqiptar. Shpresojme qe vitet ne vazhdim te thellohet edhe me tej”.
Do te deshiroja qe te gjithe popujt t´i gjasojne sadopak popullit te Kosoves
Pederisa Pellumb Vrinces, solist nga Shoqata Atdhetare “Dukagjini i Shkodres”, ardhja ne Kosove i krijon ndjesi te jashtezakonshme. Dhe prandaj do te deshironte qe secili popull t´i perngjaje popullit te Kosoves.
“Une kam pas rastin te vizitoj shume vise shqiptare anembane Shqiperise. Por, te jesh ne Decan eshte nje ndjesi e vecante sikurse
ne te gjithe Kosoven. Tashme kur Kosova eshte e lire, per te gjithe ne shqiptaret e Shqiperise eshte nje ndjenje fantastike kur sheh nje popull qe ka sakrifiku per nje gje aq madhore: lirine. Me te vertet kisha dashte qe cdo komb t´i ngjasoje sadopak popullit shiptar e ne vecanti, popullit te Kosoves, te cilet kane sakrifiku per nje jete te tere. Ardhja ne Kosove, e vecanerisht ne Decan me jep nje emocion te papershkrueshem. Edhe vitin e kaluar une kam qene ketu dhe vertet, une nuk gjej fjale qe ta pershkruaj pritjen edhe mikpritjen e popullit te Kosoves”.
Kenga e mocme shqipe deshmi e historive te dhimbshme shqiptare
Ndersa, sivjet Pellumbi ne Decan u prezantua me nje kenge te mocme shqipe e cila ruan ne vete nje histori te dhimbshme te realitetit shqiptar.
“Para publikut decanas dhe prizrenas jam prezantu me nje kenge qe flet per dy jetima. Eshte nje histori e lashte kur shkau ua dogj shpine nje familjes se vjeter dhe jetimat u ndane ne drejtime te ndryshme. Keshtu shkuan deri te martesa. Por, kur ne momentin e fundit e pyeten njeri-tjetrin prej nga vinin aty zbulohet se ata ishin moter e vella. Eshte nje histori e vjeter dhe e dhimbshme, por eshte fakt shqiptar”, thote Pellumb Vrinca per te cilin “Zeri i Vellazerise” ka nje rol te rendesishem ne ruajtjen, kultivimin dhe kembimin e vlerave nderkulturore mbareshqiptare.
“Zeri i Vellazerise” ka nje mesazh mjaft te forte sepse eshte nje sllogan qe shqiptaret e kane enderru nder vite dhe i cili sot u ba realitet. Ka edhe disa vise shqiptare qe ende nuk jane bashkaur krejt, por me shpresen e mire edhe me gjithe zemer qe te gjitha viset shqiptare nje dite te bashkohen dhe te mos kete as ndarje ideshe e as kufijsh. Nuk diskutohet qe evenimente te tilla une siguroj se jane evenimentet me te rendesishme per sa i perket artit dhe muzikes shqiptare ne teresi. Por, iu kisha ba thirrje te gjithe kolegeve qe ta ruajne artin shqiptar t´i ruajne vlerat kombtare, sepse eshte detyre e cdo artisti. Sepse muzika dhe arti jane sikur nje pjate qe publikut i servohet. Dhe, nese servohet shpesh e njejta dhe e gabuar, ndoshta edhe publiku e humb ate dashamiresine dhe ate bazen e muzikes dhe artit shqiptar. Keshtu qe baj thirrje te gjitheve qe te jene sa me origjinal, sepse ajo ka vlera”, thote solisti Vrinca.
Ne kuader te Programit edhe loja futbollistike “NE dhe NE”
Manifestimi “Zeri i Vellazerise” do te vazhdojw rrugetimin per ne Istog, sepse prezantimi i foklorit burimor te trojeve te ndryshme mbareshqiptare ne nje skene, prek shpirtin e adhuruesve te vlerave te mirefillta burimore. Dhe si i tille po merr permasa gjithnje e me te gjera-thote Rrahman Jasharaj, koordinator i Shoqates se Vellazerise Kosove-Malesi e Madhe “Martin Dreshaj”.
“Po m´duket se po dhe jam i lumtur nese eshte keshtu. Sepse, publiku eshte sterngarkuar padashur me vlera “te reja”. Mirepo, po shihet se publiku shqiptar ne Kosove ka nevoje qe t´i kthehet kujtesa per folklorin e vertet shqiptar”.
Decani sivjet per here te dyte eshte nikoqir i manifestimit “Zeri i Vellazerise”, i cili tash e tutje do te jete tradicional. Dhe i tille synon te behet edhe ne komuna te tjera, mendon kryetari i kesaj shoqate Rrahman Jasharaj.
“Decani me vullnetin e tij pas nje bisede vellazerore dhe te thjesht ka pranuar qe per ta “Zeri i Vellazerise” te jete tradicional. Kete veprime e ka bere edhe Istogu i cili e ka pranuar si manifestim tradiconal. Per Prizrenin ishte viti i pare dhe tek ata u zgjua nje kersheri dhe besoj se edhe ata do t´na thone: “Miresevini”, prape. Kjo na shtyn te punojme dhe ta shtrime zerin ne trojet etnike. Shoqata Kosove-Malesi e Madhe pak eshte hatruar ne qytetin e vet, ne Pejen, ngase viteve te kaluara aty ku ishim ne ishte edhe Peja. Ne nuk i beme gje Pejes, por ata sivjet disi hezituan sivjet na lane si t´themi, ne pritje, edhe po mos te ishin komunat e tjera, po t´mos ishin njerezit e vullnetit te mire, po t´mbeteshim te vetme me Pejen, “Zeri i Vellazerise” nuk do te degjohej kete vit. Neser do te jemi ne Istog dhe nikoqir i programit tone do t´jete kryetari, Haki Rugova se bashku me veprimtare e qytetare te Istogut. Agjenda do t´jete pothuaj e ngjashme me kete te Decanit: paraprakisht do t´veme kurora te varret e deshmoreve dhe martireve te kombit, do te shfaqim programin kulturor artistik e nese na premton koha, do te zhvillojme nje loje revyale futbollistike “NE dhe NE”, qe don te thote do te luajme vellazerisht”.
Organizatorët e manifestimit “Zëri i Vëllazërisë 2011” cmimin më të lartë të shoqatës “Kosovë-Malësi e Madhe Martin Dreshaj” ia ndau familjes se shquar Gërvalla, e cila sic tha z.Jasharaj “Ia dha Kosovës dhe truallit etnik shqiptar dy flakadanë të lirisë”. Poashtu, cmimi i shoqatës iu nda kryetarit të komunës së Decanit Rasim Selmanajt dhe stafit te tij; duetit të njohur të këngës folklorike, Hana dhe Kolë Nikprelajt si dhe Organizatës së Veteranëve të Luftës me kryetarin Avdyl Mushkolaj. Ndersa, mirënjohje e vecantë dhe cmim i merituar iu nda veprimtarit të shquar Naim Prelvukajt-ish koordinator i pergjithshem i UCK-se per trekendeshin kufitar Kosove-Shqiperi-Mal i Zi. \”Sepse është vëllai ynë dhe juaji dhe njeriu që duam dhe respektojmë të gjithë: Naim Martini”, u shpresh z.Jasharaj.
Manifestimi tradicional “Zeri i Vellazerise“ i cili sot filloi ne Prizren dhe vazhdoi ne Decan, neser do te vazhdoj te prezantoj ne Istog vlerat e mirefillta te folklorit mbareshqiptar.